Skoro już zdecydowaliśmy się na założenie własnej amatorskiej pracowni fotograficznej, powinniśmy koniecznie zainstalować w niej proste pomoce umożliwiające niekłopotliwe, szybkie odfotografowa-nie dowolnego oryginału dwuwymiarowego, karty książki, rysunku, sztychu, obrazu czy fotografii, znaczka pocztowego, dla sporządzenia czytelnej kopii — tzw. reprodukcji. Amatorzy nie są fotografami zawodowymi, mają inne zasadnicze zajęcia, ale właśnie w ramach tych zajęć wielu fotoamatorów ma sposobność wykorzystania posiadanych umiejętności w zakresie foto­grafii reprodukcyjnej. Polonista, historyk, numizmatyk, badacz sztuki, muzyk, archwista znajdą w fotografii reprodukcyjnej dopełnienie metody badawczej, ułatwienie w pracy, zaoszczędzają mnóstwo czasu' i wysiłku potrzebnego na gromadzenie źródeł i sporządzanie zapisków. Nie będziemy szczegółowo tłumaczyć zasad i metod fotografii reprodukcyjnej, ograniczymy się do wskazówek najpotrzebniejszych. (Problemy te szerzej omówione zostały w książce: Z. Pękosławski Fotografia reprodukcyjna w praktyce amatorskiej. Warszawa 1957). Interesują nas w tej chwili przede wszystkim urządzenia i przybory w naszej domowej pracowni, które skrzętny fotoamator sporządzi i zgromadzi, aby móc samodzielnie, bez pomocy zawodowców wyko­nać, gdy zajdzie potrzeba, dobrą reprodukcję.Jakim aparatem Zd jęcia reprodukcyjne można wykonać szczególnie łatwo aparatem starszego typu, mieszkowym o podwójnym wyciągu mieszka lub lustrzanką jednoobiektywową przy użyciu metalowych pierścieni, zastępujących długi mieszek kamery płytowej. Do zdjęć tych nadaje się również opisana uprzednio lustrzanka z przystawką mieszkową, gdy chcemy pracować na błonie małoobrazkowej. Niezależnie od sprzętu, jakim się posługujemy, zasada pozostaje ta sama: równomierne oświedenie oryginału, równoległe zestrojenie płaszczyzn obrazu, obiektywu i błony, dobrze skorygowany obiektyw i właściwie dobrany materiał negatywowy. Może być użyte świado dzienne lub sztuczne. Przy świetle dziennym Dla wykonania reprodukcji w świetle naturalnym, dziennym musi­my wydzielić nieco miejsca w pobliżu okna. Oryginał reprodukowany, umieszczony na odpowiedniej desce zawieszonej na ścianie (np. na desce rysunkowej lub ekranie przyrządu, o którym mowa nieco dalej), ustawiamy pod kątem 45° do linii okna równolegle do obiektywu i matówki Przy świetle sztucznym Gdy chcemy wykonać zdjęcie reprodukcyjne przy świetle sztucz­nym, okno trzeba zasłonić. Reflektory oświetlające ustawiamy syme­trycznie, skośnie po obu stronach deski z rozpiętym oryginałem, pod kątem 30-45° do płaszczyzny, która powinna być jak najbardziej równomiernie oświedona Właściwy kąt ustawienia należy ustalić doświadczalnie; chodzi o to, aby lampy nie odbijały się od powierzchni szkła, pod którym znajduje się fotografowany oryginał. Reflektory o wnętrzu błyszczącym, polerowanym nie nadają się do reprodukcji. Efekt równomierności oświedenia płaszczyzny oryginałusprawdzić na matówce aparatu. Jeśli oryginał jest dużych miarów, można dla sprawdzenia równej intensywności oświetlenia :j płaszczyzny posłużyć się światłomierzem, badając wychylenie o wskazówki w środku i czterech narożnikach reprodukowanej iszy. Wychylenia te powinny być jednakowe (pomiar światła »itego).otoamator powinien zgromadzić w pracowni zestaw przyborów zebnych do robót reprodukcyjnych. Jeśli prace te wykonywane są ko - wystarczy mocny statyw, głowica do niego tzw. kulkowa (rys. pozwalająca na ustawienie aparatu w pozycji poziomej lub owej (rys. 38) oraz zwykła deska rysunkowa do umocowania inału, którą bądź zawieszamy na ścianie, bądź kładziemy na odze, zależnie od tego, jak ustawimy aparat na statywie.Aby statyw nie przewrócił się w toku pracy, możemy zast trójkątny stojak lub związać nogi statywu sznurkiem. Oryginał reprodukowany oświedamy równomiernie reflektc o niezbyt silnych żarówkach (60-75 wat).Jeśli posiadamy odpowiednie narzędzia i dość dużą biegłość w robo­tach drzewnych, możemy zrobić ławę reprodukcyjną sami, jeśli nie ­zamówimy ją w warsztacie stolarskim, sporządziwszy uprzednio odpo­wiedni rysunek roboczy. Pionowy uchwyt reprodukcyjny Innego rodzaju, zajmujący niewiele miejsca, zestaw do reprodukcji Na ciężkiej podstawie drewnianej, którą może być wspomniana już rysownica (po wyrównaniu skośnych listew umacniających od spodu), ustawiona jest pionowo kolumną 80-90 cm wysokości - rura żelazna. Na kolumnie tej przesuwa się metalowe ramię poprzeczne, opatrzone śrubą, do której wkręcamy kamerę. Ramię to można przesuwać na kolumnie, ustawiając je na dowolnej wysokości. Oryginał reproduko­wany spoczywa na desce w równomiernym świetle 2—4 reflektorów o mlecznych żarówkach 40-60 watowych. 43. Przyrząd krajowy do reprodukcji (kolumna pionowa z powiększalnikiem Krokus) Przyrząd opisanego typu zapewnia bardzo wygodną pracę. W skali amatorskiej można go z powodzeniem sporządzić z listew drewnia­nych, wzmocnionych podpórką. Aparat przykręcony jest, jak po­przednio, śrubą statywową do przesuwalnego ramienia drewnianego. Przy pewnej biegłości i inwencji w pracach małej mechaniki kolumnę, stabilną i trwałą zrobimy z kawałka rury gazowej z przyspawanym kołnierzem w formie krążka. Trzy otwory na obrzeżu krążka umożli­wią osadzenie kolumny prostopadle do podstawy. Trudniej natomiast sporządzić ramię poprzeczne. Wykonamy je z rury o nieco większej średnicy wewnętrznej niż średnica zewnętrzna rury stojaka. Rurę tę można rozciąć wzdłuż i ściągać śrubą poprzeczną poprzez dwa przy-spawane uchwyty z nawierconymi otworami, przez które przechodzi śruba z dużą nakrętką motylkową, bądź - nie rozcinać, a utrzymywać na żądanej wysokości wraz z ramieniem poprzecznym śrubą docisko­wą (jak w stojaku reflektora). Wymiary uzależniamy od naszych wymagań. Im kolumna wyższa - tym większa możliwość oddalenia aparatu, którym wykonujemy reprodukcje, od deski podstawy, a tym samym możliwość objęcia okiem obiektywu większego oryginału rozłożonego na rysownicy. Ale długość ramienia poprzecznego należy tak dobrać, aby oś pionowa kamery reprodukującej przebiegała przez środek deski podstawy, gdy aparat jest przymocowany do poprzeczki przesuwanej wzdłuż stojaka. Krajowy przyrząd do reprodukcji , pomyślany jako uzupeł­nienie do powiększalnika Krokus, spełnia doskonale swe zadanie. Można go zakupić bądź w całości (z kolumną), bądź oddzielnie (same uchwyty i reflektory), jeśli posiadamy już wymieniony powiększalnik. Istnieje również możliwość wykonywania zdjęć reprodukcyjnych nie kamerą, lecz powiększalnikiem - opis znajdziemy w podrozdziale Powiększalnik może zastąpić kamerą.