Rzutnik z matówką może spełniać rolę czytnika mikrofilmów, np. dokumentów, reprodukcji stronic czasopism itp., a także służyć do oglądania prze­zroczy. Zasadnicza różnica między najczęściej spotykanymi rzutnikami a rzutni­kiem z matówką polega na tym, że w pierwszym typie stosuje się światło odbite, w drugim — światło przechodzące. Ponadto wielkość obrazu (lub powiększenie) w rzutniku z matówką jest znacznie mniejsza. Projekcja w świetle przechodzącym oraz mniejsze powiększenie wymaga znacznie mniejszego natężenia oświetlenia niż w przypadku projekcji w świetle odbitym. Układ optyczny rzutnika z matówką jest bardzo zbliżony do układu optycznego powiększalnika. W rzutniku w płaszczyźnie maskowni­cy powiększalnika znajduje się ekran (matówką, przezroczysty papier). Przed przystąpieniem do budowy rzutnika ustala się jaki obiektyw mamy do dyspozycji; najczęściej jest to obiektyw aparatu fotograficznego. Ogni­skowa obiektywu powinna być możliwie mała (ok. 50 mm), gdyż przy żą­danej wielkości obrazu odległość między matówką a obiektywem będzie tym większa, im większa jest ogniskowa, co wpływa na długość obudowy przyrządu. Kondensor musi być umieszczony blisko przezrocza tak, jak tylko jest to możliwe i nie powinien mieć średnicy mniejszej niż 65 mm. Dobiera się go w zależności od zastosowania; albo służy on tylko do roz­jaśniania, albo w miejscu obiektywu odtwarza się obraz żarówki. Pierwszy wariant ma tę zaletę, że odległość między kondensorem a lampą, a tym samym długość obudowy urządzenia oświetlającego, może być tak mała, że wystarczy jedna silnie skupiająca soczewka. Jednakże w tym przy­padku trzeba liczyć się z tym, że jasność zmniejsza się w pobliżu krawędzi. W drugim wariancie zalecamy stosowanie dwu soczewek, aby wielkość konstrukcji, lub odległość między lampą a kondensorem, utrzymać w możli­wych granicach. Zaletą jest bardziej równomierne oświetlenie, okupione dłuższą obudową, co niekoniecznie jest wadą, gdyż żarówka jest (niestety) również źródłem ciepła i dzięki temu będzie ją można dalej odsunąć od przezrocza. Godne polecenia przy kondensorach dwuczęściowych są dwie soczewki płasko-wypukłe, których układ przedstawiono na. Ogni­skowa każdej z tych soczewek kondensora nie powinna, być większa od 120 mm, lepiej jeżeli ogniskowa ta jest krótsza od 100 mm. Sposób w jaki majsterkowicz może określić długość ogniskowej soczewki, i dostateczną dokładnością, przedstawiono na Jeżeli (stosownie do ) dwie soczewki płasko-wypukłe o ogniskowych fi i f2 ustawi sie. w niewielkiej odległości od siebie tworząc kondensor, otrzyma się łączną ogniskową fB zgodną ze wzorem Ekranem rzutnika może być matowana szyba lub arkusz przezroczystego Papieru umieszczony między dwiema szklanymi płytkami, a w najprostszym Przypadku tylko przezroczysty papier, naklejony na ramkę. Istnieje wiele możliwości doboru żarówki, np. można zastosować żarówki niskowoltowe albo mleczne. Wymaganej mocy żarówki nie można z góry określić, ponieważ zależy ona od kondensora, od światła obiektywu oraz od wielkości obrazu; np. przy otworze względnym obiektywu 1:2,8, kondensorze o łącznej ogniskowej ok. 60 mm i wielkości obrazu 16X24 cm, wystarczy moc żarówki ok. 75 W. Do budowy przyrządu można podejść bardzo indywidualnie, dlatego po­dajemy tylko kilka zasadniczych wskazówek. Jeżeli przyrząd wykonamy tak, jak przedstawiono schematycznie na uzyskamy bardzo niepo­ręczną konstrukcję. Istnieje jednak możliwość zmian przez zastosowanie zestawu luster. Chociaż amatorom wystarczy lustro z tylną płaszczyzną odbicia promieni świetlnych, jednakże w celu uzyskania dobrej jakości optycznej obrazu lepiej stosować lustro z przednią płaszczyzną odbicia W tym przypadku chodzi o podwójne odbicie, występujące w przy­padku luster z tylną płaszczyzną odbicia. Ponieważ światło odbite od po­wierzchni szkła stanowi tylko ok. 4'/* całkowitej ilości odbitego światła, otrzymany w ten sposób podwójny obraz zaledwie można zauważyć w na­szym przyrządzie. Odpowiednią wielkość lustra można określić doświad­czalnie po wykonaniu odpowiedniego szkicu w odpowiedniej skali, jak to przedstawiono na Jeżeli rzutnik nie jest zbyt często używany, to ze względu na oszczędność miejsca — można go wykonać jako składany. Poniżej podano wskazówki dotyczące wykonania rzutnika. Jeżeli mamy już obiektyw i kondensor, wykonujemy najpierw próbną konstrukcję rzutnika i określamy doświadczalnie wszystkie ważniejsze wymiary. Układ tej konstrukcji przedstawiono na . Trzeba pamię­tać, że już w stadium prób należy określić wielkość obrazu. Na ekranie — w tym przypadku przezroczystym papierze — rysuje się wymaganą wiel­kość obrazu. Obiektyw ustawia się mniej więcej w położeniu środkowym zakresu regulacji i nie zmienia się, aby gotowy przyrząd miał odpowiedniniu elementów rzutnika i po dopasowaniu wymaganych wielkości należy przenieść na ostateczną konstrukcję przyrządu. Przed przystąpieniem do konstruowania przyrządu trzeba również określić układ przebiegu promieni światła. wynika, że między obiektywem a płaszczyzną obrazu umieszcza się, dwa lustra odbijające, a dalsze między lampą 1 kondensorem. Lustro / załamuje promienie światła w płaszczyź­nie poziomej o 90°, natomiast lustro III — w pionie o 140°. Lustro II odchyla promienie o 90° w poziomie, a o 30° w pionie. Lustro III oraz ekran od­chylone są od plonu o 10°. strzałkami oznaczono sposób skła­dania przyrządu. Obudowę dobrze jest wykonać ze sklejki. Ścianki boczne można wykonać z czarnej tkaniny, którą przymocowuje się listwami do tylnej ścianki, a na przedniej ściance tylko zawiesza. Górną płytę pokrywy mocuje się do ścianki przedniej za pomocą zawiasów. Dobre uszczelnienie obudowy przed dostępem światła z zewnątrz jest niezbędne, aby utrzymać dobry kontrast rzutowanego obrazu. Poszczególne podzespoły konstrukcyjne, pokazane na można wy­konać z PCW, które łączy się przez sklejenie (np. klejem PCD 13). Uchwyty luster I i II przymocowuje się śrubami tak, aby można było lustra ustawiać w odpowiednim położeniu. Nasadka gwintowana obiektywu jest bardzo krótka, dlatego płyta mocująca ma grubość tylko 1 mm, aby można tam było jeszcze nakręcić pierścień pośredni. pokazano z jakich części składa się uchwyt przezrocza. Na szkicu zaznaczono, że przezrocze wkłada się od góry. Tak więc zawsze dolne przezrocze jest wyświetlane, po czym wyjmuje się je do przodu, a górne przezrocze pod wpływem własnego ciężaru zajmuje położenie ro­bocze. Żarówka znajduje się w specjalnej blaszanej obudowie. Punkty po­łączenia z obudową drewnianą najlepiej jest zabezpieczyć azbestem, aby uniknąć wpływu wydzielającego się ciepła.