Udoskonalenie rzutnika Pouva
Wiele osób ma niedrogi rzutnik Pouva, służący do wyświetlania dzieciom bajek obrazkowych, a często wyświetlamy nim również przerocza wykonane np. w czasie urlopu. Mimo, iż możemy być dość zadowoleni z jakości oglądanych obrazów, to jednak dzięki wprowadzeniu niewielkich ulepszeń, poprawimy walory użytkowe opisywanego rzutnika, uzyskując znacznie lepsze efekty jego pracy. Udoskonalenie tego urządzenia można osiągnąć za pomocą zupełnie prostych środków.
Przystępując do przebudowy projektora Pouva należy zwrócić uwagę na fakt, iż jego oryginalny obiektyw ma nieduży otwór względny, co wprawdzie zapewnia niezłą jakość obrazu, ale równocześnie powoduje silne zmniejszenie jego jasności. Ulepszenie tego projektora może polegać na zastosowaniu niskonapięciowych lamp o mocy 50-i-100 W. Dzięki małej powierzchni włókna lampy uzyskuje się dobry efekt optyczny. Znaczny wzrost jasności obrazu zapewni dodatkowa soczewka kondensora. Po wykonaniu proponowanych zmian, projektor Pouva dorównuje pod względem jakościowym tańszym rzutnikom małoobrazkowym. Jasność uzyskiwanych wówczas obrazów zwiększa się 8-r-lO-krotnie.
Do przebudowy potrzebna jest lampa niskonapięciowa (o napięciu 12 V i mocy 50 W lub, lepiej 100 W) z dopasowaną do niej oprawką. Oprawkę tę można wykonać samodzielnie z następujących elementów:
2 szprychy motocyklowe o wymiarach 4X160 mm,
2 złącza świecznikowe,
soczewka kondensora, o ogniskowej 60+80 mm i średnicy powyżej 45 mm,
transformator,
ewentualnie filtr cieplny.
Schemat przebudowy przedstawiono na rysunku 224. Lampę, filtr oraz lustro wklęsłe przymocowuje się do kawałka blachy wygiętego w kształcie litery U. Blachę tę z jednej strony mocuje się przesuwnie na dwu szprychach i przykręconych uprzednio do rzutnika, a jej połączenia ze szprychami stanowią nasadki na zaciski świecznikowe. Opisane zmiany w konstrukcji rzutnika stwarzają możliwość regulacji a tym samym uzyskania optymalnej jasności obrazów.
Do umieszczenia soczewki kondensora na powierzchni blachy mocującej służą trzy wypustki Okrągły otwór dla soczewki musi mieć średnicę nieco mniejszą od średnicy soczewki kondensora. Blachę przymocowuje się do obudowy za pomocą śrub, przy czym jako tulejki dystansowe można stosować, odpowiednio skrócone, nasadki na zaciski świecznikowe. Lustro wklęsłe należy wymontować z projektora i również umocować śrubami na obudowie lampy. Budowę oprawki lampy wraz z jej opisem przedstawiono na rysunkach
Przebudowę rzutnika Pouva zaczyna
trzymujących obudowę kondensora i
nie naprzeciw otworów słulących * > ZT"^* należy wywiercić w tylnej ściana 0^7^^
kątnej otwory o średnicy 4 mm. Przez te otwory oraz przez uchwyt zacisków świecznikowych obudowy lampy, przewleka się szprychy motocyklowe, przykręca je do uchwytu kondensora (- 226). Przedtem szprychy obcina się do długości 120 mm i rozklepuje na końcach, w celu takiego osadzenia w otworach, by niemożliwe było ich wyciągnięcie.
Obudowę lampy w kształcie litery U wykonuje się z blachy aluminiowej o grubości 1,5-5-2 mm. Po wywierceniu otworów blachę tę wygina się (wzdłuż linii przerywanej nak Uchwyt lampy wykonany z blachy
aluminiowej lub miedzianej i odpowiednio wygięty mocuje się na płytce z tekstolitu o grubości 4-r-5 mm.
Ażeby przebudowa się udała, należy z największą starannością ustalić położenie obudowy lampy. W tym celu zdejmuje się obiektyw i zakłada w jego miejsce przeroczysty kawałek papieru, na którym przedtem rysuje się kółko odpowiadające wielkością otworowi względnemu obiektywu. Lustro wklęsłe przykrywa się czarnym papierem. Następnie tak się ustala położenie lampy oraz jej obudowy, aby na przezroczystym papierze otrzy-
możliwe po uprzednim poluzowaniu śrub mocujących znajdujących się na obudowie lampy. Położenie lustra wklęsłego ustala się tak, aby drugi obraz włókna znajdował się tuż nad obrazem pierwotnym (- 202), przy czym należy zwrócić uwagę, aby obrazy te nie pokrywały się, gdyż zachodzi wówczas niebezpieczeństwo przegrzania się włókna. By nie dopuścić do tego, należy w czasie prób zmniejszyć napięcie lampy, włączając szeregowo przed transformatorem żarówkę 60 W.
Po ustaleniu optymalnego położenia lustra, obudowę i oprawkę lampy mocuje się na stałe.
Jeśli montujemy lampę niskonapięciową, musimy włączyć do układu odpowiedni transformator. Można go wykonać samodzielnie lub też skorzystać z radiowego transiormatora sieciowego. Przy zastosowaniu lampy 100 W, używamy transformatora o wielkości M120a. Uzwojenie wtórne, to znaczy uzwojenie żarzenia (najczęściej 6,3 V) i uzwojenie napięcia anodowego (2X250 V lub 2X300 V) tego transformatora należy usunąć i nawinąć je na nowo. W tym celu na istniejące uzwojenie pierwotne, służące do podłączenia do sieci 220 V, nawija się 34 zwoje emaliowanego drutu miedzianego o średnicy 2 mm.
Jeżeli natomiast stosujemy lampę 50 W/12 V, wystarczy wmontować transformator typu M85, na którego uzwojenie pierwotne nawija się 58 zwojów.
Przed zmianą uzwojenia wtórnego zalecane jest zdjęcie rdzenia transformatora, chociaż nie jest to konieczne. Przy zakładaniu blach transformatorowych należy zwrócić uwagę na to, aby układać je na przemian.
Po wykonaniu transformatora trzeba bezwarunkowo sprawdzić napięcie przy włączonej lampie. W żadnym przypadku nie powinno ono przekraczać 12 V; może natomiast być nieco niższe, gdyż wtedy znacznie przedłuża się żywotność lampy. Jeżeli przy przebudowie transformatora w jego pierwotny obwód włączymy potencjometr drutowy (100 i), 20 W), wówczas mamy możność wyrównywać niewielkie powolne wahania napięcia sieci oraz regulować napięcie lampy, co umożliwia najbardziej optymalne jej wykorzystanie.
Transformator należy umieścić w puszce, przestrzegając przy wykonywaniu tej czynności odpowiednich przepisów bezpieczeństwa. Niezbędne jest także zapoznanie się z obliczeniami transformatorów podanymi w
Nakład pracy związany z wykonaniem transformatora jest wysoki, ale niewątpliwą zaletą zawierającego go układu są zdecydowanie lepsze optyczne i świetlne warunki obiektywu rzutnika Pouva przy niewysokich kosztach związanych z jego przebudową. Efektywność pracy tego obiektywu związana jest z małą ilością ciepła wydzielanego przez zastosowane lampy niskonapięciowe, które mają przy tym dużą wydajność świetlną. Końcowa czynność związana z przebudową projektora polega na wymon-Wwaniu oryginalnego uchwytu lampy i zasłonięciu pokrywą pozostałego po n»m otworu